12 Mayıs 2011 Perşembe

Rom, roman, romen, rumen, çigan veya çingene...

Relax halkın üyeleri.. Tarih boyunca kimseyle polemiğe girmemiş, bir toprak parçasına kafayı takmamış dünyaya yayılmış fakat genelde yerleşik toplumlarca farklı sebeplerden dolayı dışlanmış, hor görülmüş ve ezilmiş insanlar malesef.

(Yazıya çingeneler tabirini kullanarak devam edeceğim.
Roman olarak tabir edilmesinin daha yerinde olması bir kenara -ki kendilerine çingene denmesinden hoşlanmıyorlar-, Türkçe'ye çingene olarak taşındığı için..) Kaldı ki 'roman' denmesinin de Romanya ile bir ilgisi yok, Romanya'dan geçmişler. 'Roman' sözcüğü de 'rom'dan geliyor. Rom kelimesi de da eski bir Hint dili olan sanskritçede "erkek" ya da "adam" demek. -miş

Çingeneler Hindistan'ın 'Rajasthan' bölgesin denilen Pencap-Sind nehir havzası bölgesinden 1050'li yıllarda (başladığı düşünülüyor) İran ve Anadolu üzerinden dünyaya yayılmaya başlamışlar. Yani bugün dünyanın farklı ülkelerinde bulunan çingene popülasyonları uzun yıllar içerisinde çeşitli göçlerle oraya gitmiş bulunup da taşını toprağını seven ve genel anlamda bakacak olursak bir zaman sonra insan ırkının bu 'göç' olayının zorluğunu keşfetmesinden sonra yerleşik düzene geçen insanlardan oluşuyor. Ama aslında çingeneler Hint-Avrupa kökenli diyebiliriz.

Çingenelere yönelik olumsuz önyargıları önemsiz buluyorum. Herşeyden önce bir 'insanı' dili, kültürü, sosyal yaşantı biçimi, dini ve siyasi yaklaşımları yüzünden ötekileştirmek saçma ve faşistçe.  Günümüzde inatla telaffuz edilen 'Türk-Kürt' söylemi gibi. Kürt, kürt olduğunu kabul ediyorken, Türk olduğunu iddia eden insanların birer etnik kökeni olduğu gerçeğini unutması komik bir durum ve ısrarla 'ben Türküm' diyerek kıllı göğsünü kabartması da ilkelce. Sonuçta biliyoruz ki Türk'ün alt yapısını da oluşturan alt etnik kimlikler söz konusu, bakınız.

Neyse konuyu saptırmak istemiyorum. Ben son zamanlarda Çingenelere taktım işin özü. İlgilenenler için de; Hermann Berger'in 'Çingene Mitolojisi' isimli kitabını önerebilirim. Tabii başka kaynaklarda vardır ancak benim ilgimi bu çekti.

Kitabın ağırlıklı olarak ihtiva ettiği konunun haricinde bir başlık var ki keyfine doyamıyorum..

Müzik!

Harbi bir çingene olan ve etnik kökenine sahip çıkan sağlam karakterli amcamız Tony Gatlif imzasını taşıyan Latcho Drom'la başladı herşey işte...

Latcho Drom, Tony Gatlif'in '93 yapımı bir filmi. Veya belgeseli de diyebiliriz. Filmde kimse konuşmuyor bildiğimiz anlamda.... Şarkılar ve danslar var. Her duygu için, her durum için.

Tabi Latcho Drom'un öncesi ve sonrası da var. Meşhur Vengo var mesela, sonra Mondo var.. Var da var, ara ara açıp izlenmeli



Hiç yorum yok:

Yorum Gönder